ETS – Jak działa Unijny System Handlu Emisjami?
Autor: Switch Energy
·
Opublikowano: 13.03.2025 r.
Zastanawiasz się dlaczego firmy muszą płacić za emisję CO₂? Czym jest system ETS, jak działa i dlaczego wpływa na ceny energii? Czym jest ETS 2 i jak wpłynie na gospodarkę w najbliższych latach? Przeczytaj nasz artykuł i poznaj odpowiedzi!
Czego dowiesz się z artykułu?
ETS, czyli EU Emissions Trading System jest pierwszym na świecie, największym systemem handlu uprawnieniami do emisji CO₂. Jego głównym celem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przez nadanie im wartości rynkowej – im więcej CO₂ emituje dana firma, tym więcej musi zapłacić za uprawnienia do emisji.
ETS działa na zasadzie „cap-and-trade”.
Cap to limit emisji, przy którym Unia Europejska określa całkowitą ilość emisji CO₂, którą mogą wytworzyć firmy objęte systemem. Limit ten jest stopniowo zmniejszany, aby skłonić firmy do redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Trade to natomiast handel uprawnieniami. Działa na następującej zasadzie: firmy mogą kupować oraz sprzedawać uprawnienia do emisji CO₂ na rynku. Jeżeli firma zmniejszy emisję poniżej przydzielonego limitu, wówczas może sprzedać nadwyżkę innym podmiotom.
ETS obejmuje następujące sektory:
Od 2027 roku system ETS w ramach nowego systemu ETS 2, obejmie także transport drogowy i budownictwo.
System ETS regulowany jest przez Dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej.
Instytucją odpowiedzialną w Polsce za funkcjonowanie systemu ETS na poziomie krajowym jest Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE).
Uprawnienia do emisji CO₂ są rozdzielane na dwa sposoby:
Poprzez aukcje, gdzie większość firm musi kupować uprawnienia na aukcjach organizowanych przez Unię Europejską.
Przez darmowe uprawnienia, które są przyznawane sektorom zagrożonym ucieczką emisji, np. przemysłowi stalowemu, aby zapobiegać przenoszeniu produkcji do krajów o łagodniejszym prawie klimatycznym.
Aby zapobiegać gwałtownym wzrostom lub spakom cen na uprawnienia, ETS wykorzystuje Market Stability Reserve (MSR), czyli rezerwę uprawnień, która dostosowuje podaż do sytuacji rynkowej.
W przypadku ekstremalnych wahań ceny, Komisja Europejska może zastosować cenę minimalną i maksymalną.
Sprawdź ile wynosi cena prądu dla firm.
Ceny uprawnień do emisji gwałtownie wzrosły w ostatnich latach. W 2017 roku cena wynosiła 5 EUR/t CO₂, a już w 2023 roku cena przekroczyła 90 EUR/t CO₂.
Podwyżka ta znacznie wpłynęła na koszty produkcji w sektorach energochłonnych i ostatecznie na ceny energii dla konsumentów.
ETS 2 jest rozszerzeniem systemu ETS, które od 2027 roku obejmie również transport drogowy i budownictwo.
Najważniejszym założeniem ETS 2 jest wprowadzenie limitu emisji CO₂ dla paliw wykorzystywanych w transporcie i przy ogrzewaniu budynków.
Założeniami systemu ETS 2 są także stopniowe zmniejszenie liczny dostępnych uprawnień i obowiązek zakupu uprawnień przez dostawców paliw.
Przeczytaj nasz artykuł: Prąd przemysłowy – cena energii dla firm.
System ETS 2 spowoduje wzrost cen benzyny i diesla o około 10 – 15 centów na litrze oraz wzrost cen ogrzewania gazowego i węglowego w gospodarstwach domowych.
Pakiet Fit for 55 jest zestawem regulacji klimatycznych, których celem jest redukcja emisji CO₂ o 55% do 2030 roku w porównaniu z poziomem z 1990 roku.
Najważniejszymi reformami w ramach pakietu Fit for 55 jest:
ETS ma duży i bezpośredni wpływ na ceny energii, dlatego, że wyższe koszty uprawnień do emisji CO₂ są przerzucane na odbiorców końcowych.
Koszty emisji CO₂ wliczane są w rachunki za prąd, co oznacza droższą energię elektryczną.
Po wprowadzeniu ETS 2 trzeba będzie także liczyć się z wyższym kosztem paliw i ogrzewania.
Całkowita rezygnacja z ETS nie jest możliwa, ponieważ system ten jest fundamentem polityki klimatycznej Unii Europejskiej.
Jednak niektóre kraje Unii oraz branże przemysłowe naciskają na reformę programu lub nawet rezygnację z niego, ponieważ podnosi ona koszty życia i osłabia konkurencyjność europejskiego przemysłu.
Możliwe są modyfikacje programu ETS, np. poprzez wprowadzenie dodatkowych mechanizmów ochrony dla najbardziej narażonych sektorów.
Sprawdź jak uzyskać tani prąd dla firm!
Switch Energy
Redaktor serwisuRedakcja Switch Energy to zespół zaangażowanych autorów, a także cenionych współpracowników. Naszym celem jest wspieranie czytelników w podejmowaniu racjonalnych decyzji dot. obniżenia cen energii elektrycznej. Regularnie dostarczamy rzetelnych, aktualnych treści dotyczących branży energetycznej i OZE.
