Rynek mocy – co to jest i jak działa?
Autor: Switch Energy
·
Opublikowano: 17.03.2025 r.
Czy wiesz czym jest rynek mocy i jak funkcjonuje w Polsce? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, jak działa rynek mocy, kto bierze w nim udział i w jaki sposób pomaga uniknąć blackoutów!
Czego dowiesz się z artykułu?
Rynek mocy jest mechanizmem wprowadzonym w Polsce w 2018 roku. Ma on zapewnić stabilność dostaw energii elektrycznej, szczególnie w godzinach szczytowego zapotrzebowania na moc w okresie przywołania na rynku mocy.
Jest to system dodatkowy, który ma wesprzeć producentów energii, którzy dostają wynagrodzenie za sprzedaż energii elektrycznej oraz za gotowość do jej dostarczenia w określonym czasie.
Rynek mocy jest potrzebny, ponieważ wiele polskich elektrowni jest przestarzałych i wymaga modernizacji lub wyłączenia.
Można zaobserwować także wzrost zapotrzebowania na energię. Rozwój przemysłu oraz nowych technologii powoduje coraz większe zużycie prądu.
Odnawialne źródła energii takie jak wiatraki i panele słoneczne są dobrym źródłem niezależnej energii, jednak są zależne od zmiennych warunków pogodowych, więc niezbędna jest rezerwa mocy z konwencjonalnych elektrowni.
Rynek mocy zapobiega tzw. blackoutom, czyli awariom systemu elektroenergetycznego, a więc zwiększa bezpieczeństwo energetyczne.
Uzyskaj tani prąd dla firm!
Głównymi uczestnikami rynku mocy w Polsce są:
W aukcjach rynku mocy mogą brać udział tradycyjne elektrownie węglowe oraz gazowe, magazyny energii oraz odbiorcy przemysłowi, którzy mogą zmniejszać swoje zużycie na żądanie (DSR). Aukcja rynku mocy wygląda następująco:
W pierwszej kolejności odbywa się ogłoszenie aukcji przez Operatora Systemu Przesyłowego (PSE) na kilka lat przed okresem dostaw.
Drugim krokiem jest licytacja dostępnej mocy – elektrownie oraz inne podmioty składają swoje oferty.
Przedostatnim krokiem jest podpisanie umów, w których wybrani zobowiązują się do zapewniania określonej mocy w określonych godzinach.
Na końcu dochodzi do dostawy i kontroli, a PSE monitoruje, czy podmioty wywiązują się z umowy.
Certyfikacja jest procesem kwalifikacji jednostek do udziału w rynku mocy. Umożliwia sprawdzenie, które podmioty mogą zobowiązać się do dostarczania energii na rynku mocy w przyszłości.
W certyfikacji ogólnej mogą wziąć udział jednostki fizyczne wytwórcze istniejące i planowane, a także jednostki fizyczne redukcji zapotrzebowania oraz jednostki redukcji zapotrzebowania planowane, niezależnie od osiągalnej mocy.
Obowiązek udziału w certyfikacji ma każdy właściciel jednostki fizycznej wytwórczej o mocy co najmniej 2MW brutto. Wyjątkiem są jednostki na rynku mocy, które składają się z jednostek fizycznych wytwarzających rocznie więcej niż 30% energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji.
Jednym z ważniejszych kosztów jest opłata mocowa wprowadzona w 2021 roku, która jest doliczana do rachunków za prąd. Jej wysokość zależy od grupy odbiorców.
Dla gospodarstwa domowego stawka ryczałtowa w 2024 roku wynosiła 2,66 zł do 14,90 zł miesięcznie w zależności od zużycia. Dla firm opłata ta jest zależna od zużycia energii w godzinach szczytu.
Wprowadzenie rynku mocy zwiększyło koszty energii dla odbiorców, jednak miało na celu uniknięcie większych kosztów, które mogą być związane z blackoutami.
Sprawdź ile kosztuje megawatogodzina.
Obecnym wyzwaniem związanym z przyszłością rynku mocy są długoterminowe zobowiązania (nawet na 17 lat), które mogą blokować rozwój OZE i faworyzacja dużych elektrowni, choć Unia Europejska coraz mocniej naciska na eliminację wsparcia dla paliw kopalnych.
Możliwe jest stopniowe wygaszania rynku mocy po 2030 roku oraz większy udział OZE i magazynów energii. Możliwa jest również zmiana zasad aukcji, aby promować elastyczność zamiast paliw kopalnych.
Switch Energy
Redaktor serwisuRedakcja Switch Energy to zespół zaangażowanych autorów, a także cenionych współpracowników. Naszym celem jest wspieranie czytelników w podejmowaniu racjonalnych decyzji dot. obniżenia cen energii elektrycznej. Regularnie dostarczamy rzetelnych, aktualnych treści dotyczących branży energetycznej i OZE.
