Blackout w Hiszpanii – dlaczego do niego doszło?

Czy Europa jest gotowa na energetyczny kryzys? Co naprawdę wydarzyło się w Hiszpanii, gdzie w ciągu kilku sekund zgasło światło dla milionów ludzi? Przeczytaj, jak doszło do największej awarii energetycznej w historii Hiszpanii i co możemy z niej wyciągnąć zanim będzie za późno!

Jak doszło do największego blackoutu w Hiszpanii i Portugalii?

28 kwietnia 2025 roku doszło do bezprecedensowego blackoutu na Półwyspie Iberyjskim, który sparaliżował niemal całą Hiszpanię i Portugalię oraz część południowej Francji. 

W ciągu kilku sekund z systemu elektroenergetycznego wypadło około 15 gigawatów mocy, co oznaczało utratę ponad połowy zapotrzebowania energetycznego Hiszpanii i wpłynęło na stabilność sieci. 

Sieć energetyczna w Hiszpanii przestała być zsynchronizowana z europejskim systemem i została odcięta, co pogłębiło skutki awarii zasilania. 

Przywracanie zasilania rozpoczęło się dopiero po kilku godzinach, a pełna stabilizacja systemu zajęła kilka dni. To wydarzenie natychmiast wywołało ogromne zainteresowanie opinii publicznej i reakcję służb energetycznych na całym kontynencie.

Zmień sprzedawcę energii i zyskaj tani prąd dla firm!

Jakie były skutki blackoutu na Półwyspie Iberyjskim?

Awaria prądu w Hiszpanii miała dramatyczny wpływ na codzienne życie obywateli i funkcjonowanie całej gospodarki. Metro, koleje, lotniska i tramwaje przestały działać. W wielu miastach zgasły światła uliczne, a sygnalizacja świetlna spowodowała chaos drogowy. 

Miliony osób utknęły w windach, biurowcach czy pociągach. Służby ratunkowe miały utrudniony dostęp do informacji, a niektóre szpitale musiały polegać wyłącznie na agregatach prądotwórczych. 

Przerwy w dostępie do internetu i sieci komórkowej całkowicie sparaliżowały komunikację. Zakłócenia w łańcuchach dostaw prądu doprowadziły do chwilowych niedoborów w sklepach, a firmy odnotowały wielomilionowe straty.

Sprawdź ile kosztuje przyłącze prądu!

Co było przyczyną blackoutów w Hiszpanii i Portugalii?

Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem blackoutu w Hiszpanii i Portugalii jest kombinacja kilku czynników w hiszpańskim miksie energetycznym.

Słoneczny dzień i korzystne warunki pogodowe sprawiły, że energia z fotowoltaiki niemal całkowicie zdominowała hiszpański system energetyczny, który nie dysponował wystarczającymi magazynami energii. Mogłyby one odegrać rolę bufora w sytuacji nagłej nadprodukcji lub spadku częstotliwości. 

Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, takich jak farmy wiatrowe czy farmy fotowoltaiczne, jest nadal korzystniejsza niż ta produkowana przez elektrownie węglowe czy duże elektrownie konwencjonalne. 

Jednak brak elastyczności po stronie magazynowania sprawił, że nadmiar energii nie miał gdzie „uciec”, a system nie był w stanie w odpowiednim tempie zareagować na wahania. 

Gdyby odpowiednio rozwinięte magazyny energii były zintegrowane z siecią, mogłyby złagodzić przeciążenie i spowolnić kaskadowe wyłączanie się kolejnych elementów systemu energetycznego.

Zabrakło również systemów inercji. Inercja to zdolność systemu elektroenergetycznego do stabilizowania częstotliwości dzięki fizycznym właściwościom wirujących maszyn oraz dzięki generatorowi dużej mocy. Posiadają je duże elektrownie cieplne, jednak elektrownie te jednak nie muszą być podstawą systemu – mogą pełnić rolę wsparcia dla odnawialnych źródeł energii, zapewniając stabilność wtedy, gdy zmienność produkcji z OZE wymaga szybkiej reakcji.

Jednocześnie mogło dojść do błędu w automatyce lub niezsynchronizowanego działania zabezpieczeń systemowych, które zamiast pomóc, pogłębiły awarię. 

Podczas kwietniowego blackoutu zauważono, że masowe ładowanie samochodów elektrycznych może negatywnie wpływać na stabilność sieci. Dynamiczny rozwój elektromobilności oznacza rosnące i trudne do przewidzenia obciążenie systemu, a wieczorne szczyty ładowania – jeśli nie są odpowiednio zarządzane – mogą pogłębiać kryzysy energetyczne. 

Aby zminimalizować ryzyko przeciążenia sieci przez rosnącą liczbę samochodów elektrycznych, Hiszpania powinna postawić na rozwój inteligentnej infrastruktury ładowania – systemów, które automatycznie rozkładają ładowanie w czasie, unikając szczytów poboru mocy. Kluczowe będzie też wdrożenie rozwiązań typu V2G (vehicle-to-grid), pozwalających pojazdom oddawać energię do sieci w godzinach największego zapotrzebowania. 

Aby odciążyć sieć, Hiszpania powinna rozwijać inteligentne ładowarki, które rozkładają pobór mocy w czasie, oraz technologię V2G, dzięki której auta mogą oddawać energię do sieci w godzinach szczytu.

Choć pojawiają się teorie o cyberataku lub sabotażu, nie ma na to jednoznacznych dowodów.

Przeczytaj: Rynek mocy – co to jest i jak działa?

Jak Hiszpania planuje uniknąć blackoutu w przyszłości?

Bezpośrednio po awarii sieci elektroenergetycznej, powołano specjalne zespoły kryzysowe oraz techniczne, których celem było dokładne zbadanie przyczyn i opracowanie planów naprawczych. 

Systemy zarządzania energią zostały poddane rewizji. Zapowiedziano pilne inwestycje w magazyny energii oraz tzw. elektrownie rezerwowe, czyli stabilizujące jednostki gazowe lub hybrydowe. 

Trwają również rozmowy o opóźnieniu zamknięcia elektrowni jądrowych. Zdecydowano także o wzmocnieniu współpracy transgranicznej i zwiększeniu odporności na zakłócenia. 

Systemy ochrony sieci mają stać się bardziej inteligentne, aby automatycznie reagować na nagłe zmiany.

Jakie lekcje z blackoutu w Hiszpanii może wyciągnąć Polska?

Blackout energetyczny w Hiszpanii jest dla Polski potężnym ostrzeżeniem. Inwestycja kraju w odnawialne źródła energii jest konieczna zarówno pod względem ekologicznym, jak i finansowym. 

Polska powinna jednak zainwestować w rozwój magazynów energii, cyfryzację sieci oraz wzmocnienie infrastruktury przesyłowej. 

Kluczowe będzie także testowanie scenariuszy kryzysowych oraz rozwój energetyki jądrowej i hybrydowej nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Energetyka jądrowa i hybrydowa może pełnić funkcję stabilizatora. Integracja z europejską siecią musi iść w parze z autonomicznymi mechanizmami awaryjnymi.

Zapotrzebowanie na energię odnawialną będzie coraz większe, szczególnie w innowacyjnej gospodarce, opartej na sztucznej inteligencji.